Vooruitstrevend
De modernste vervoersmiddelen gebruikte hij. Hij werd populairder dan ooit tevoren. Toch is hij sindsdien weer stil blijven staan. Geen Fyra, HST of Concorde verving standaard zijn geijkte transport, al komt hij wel eens per vliegtuig aan. Kinderen kennen een stoomboot alleen van… oh ik hoef niet eens verder te gaan.
Na zes december reist Sint Nicolaas al gauw weer huiswaarts. Zijn werk zit er in Holland op en hij is blij dat hij de kou achter zich kan laten. Een enkele geluksvogel ziet hem vertrekken, mits hij zich op het juiste station bevindt. Want…. de Sint gaat per trein naar Spanje terug. Al sinds 1850!
Het was de amsterdamse schoolmeester Jan Schenkman (zijn achterkleinzoon woont tegenwoordig in Voorburg) die Sinterklaas in zijn huidige vorm aan ons overleverde. Wellicht redde hij de oude Sint Nicolaas van de vergetelheid. In 1850 bracht Schenkman een boekje uit, Sint Nikolaas en zijn knecht, dat een van de belangrijkste mijlpalen in de nederlandse cultuurgeschiedenis werd.
Bovenmeester Schenkman maakte korte metten met de oude Sint Nicolaas en bracht ons de moderne Sinterklaas.
De liedjesbundel is van eminent belang geworden voor onze kennis omtrent Sinterklaas. Wij kennen Sinterklaas namelijk alleen uit zijn liedjes. Andere bronnen over zijn identiteit zoals wij hem hedentendage kennen, zijn er niet. De sinterklaasliedjes zijn collectief bezit, nationaal erfgoed. Elke Nederlander kan ze van a tot z meezingen zonder een seconde over de tekst te hoeven nadenken.
Niemand ter wereld gelooft verder in Sinterklaas. Het is een echt nederlands feest en hoort zodoende op de lijst van werelderfgoed.
Terug naar de Sint zelf. was de ‘oude’ Sint nog een man die reisde per paard, sinds Schenkman de PR voor de goedheiligman deed, maakt hij gebruik van de modernste transportmiddelen. In de tijd waarin de zeilschepen nog de boventoon voerden, was een stoomboot hypermodern. De eerste stoomboot voer in 1818 de Atlantische Oceaan over, van New York naar Liverpool. Vanaf 1835 voeren er stoomboten op de Rijn. Voor de Sint was de stoomboot niet alleen een moderne wijze van transport, hij wist daardoor ook zeker dat hij op tijd in Nederland zou arriveren. Hij was immers niet meer afhankelijk van weer en wind.
Grote kans dat hij gebruik maakte van een lijndienst. Sinterklaas is dan wel rijk, dus een eigen stoomboot zou voor hem geen probleem zijn, maar het was onnodig om zelf zo’n duur schip te kopen wanneer hij dit slechts op de heenweg nodig heeft. Hij komt immers beladen met kadootjes en strooigoed naar Nederland, maar na vijf december is hij al die rommel kwijt. Op de terugweg heeft hij weinig mee te nemen – hooguit een stout kind – dus kan hij zich het geld van een stoomboot besparen.
Inderdaad horen we onszelf zingen (als we het laatste couplet van ‘Zie ginds komt de stoomboot’ al zingen) ‘Hij gaat met de spoortrein naar Spanje weer heen’.
Potztausend! Was de stoomboot al hypermodern, de trein is nòg moderner! De eerste reed in 1839 (tussen Amsterdam en Haarlem) en in 1850 moesten de meeste stations in Nederland nog gebouwd worden. In Spanje zelfs reed de eerste stoomtrein in 1848 (tussen Barcelona en Mataró in Catalunya).
In Frankrijk moest hij met zijn paard en Pieten wel bij de grens overstappen, want de standaard spoorbreedte in Spanje is 1674 mm. en wijkt daarmee af van het normaal spoor in de rest van Europa (1435 mm).
Een man van deze tijd dus, die Sinterklaas. Niet langer de associatie met de wonderdoende bisschop van het turkse Myra, geen nagedachtenis meer aan de germaanse oppergod Wodan die zich door de lucht verplaatste op een wit ros. Wel een ijzersterke Sinterklaas met een oerdegelijke traditie, die ook in onze 21e eeuw wel garant staat voor gezelligheid, surprises, optochten, lekkernijen en de nodige spanning. Een heerlijk kinderfeest en een toneelspel waaraan het hele land meedoet.
Bedankt meester Schenkman!